Zaciągali kredyty, których nie mogą spłacić. Frankowicze również wnioskują o upadłość.

Instytucja upadłości konsumenckiej została wprowadzona do polskiego systemu prawnego poprzez ustawę w grudniu 2008 r. (regulacje weszły w życie dnia 31 marca 2009 r.). Jednakże ze względu na swoje rygorystyczne warunki do 2015 r. skorzystał z niej tylko niewielki ułamek osób chętnych.

W pierwotnych warunkach ustawy ogłoszenie upadłości konsumenckiej mogło mieć miejsce w sytuacji, gdy nasza niewypłacalność była spowodowana czynnikami nadzwyczajnymi i była niezależna od naszych działań. Dodatkowo konsument, który chciał w świetle prawa upaść musiał dysponować wystarczającym majątkiem, aby opłacić koszty procesu upadłościowego a nie było one małe, niekiedy mogły wynosić nawet kilkanaście tysięcy złotych. Doszło do paradoksalnej sytuacji, w której wielu bankrutów nie mogło upaść z powodu swojego faktycznego bankructwa.

Bariera finansowa powodowała, że zainteresowanie takim sposobem na wyjście z zadłużenia było wśród konsumentów znikome a do sądów wpływało niewiele wniosków w tej kwestii.

Opisywana sytuacja uległa diametralnej zmianie w momencie wprowadzenia nowelizacji przepisów tj. 1 stycznia 2015 r. Wniosków jest więcej i to znacznie. Przykładowo sąd rejonowy w Kielcach w zeszłym roku ogłosił upadłość konsumencką w stosunku do 67 osób pochodzących z województwa Świętokrzyskiego (wszystkich wniosków wpłynęło  105).

Można powiedzieć, że całkowicie zmieniła się filozofia stosowanych przepisów. W pierwszej kolejności postępowanie upadłościowe ma na celu oddłużenie osób zadłużonych a dopiero

później, (jeżeli oczywiście starczy na to środków) dochodzi do maksymalnego zaspokojenia wierzycieli. Jest to podejście zupełnie odwrotne niż ma to miejsce w przypadku upadających przedsiębiorstw. Oprócz tego zniesiono dla wielu nieprzekraczalną barierę, która stanowiła, że dłużnik musi posiadać majątek na zapłacenie kosztów postępowania upadłościowego. W tym momencie, jeżeli osoba nie ma wystarczających środków finansowych zasądzone koszty ponosi w całości skarb państwa.

W tej chwili jednorazowa opłata za złożenie wniosku to tylko 30 zł a i w tym przypadku, jeśli kogoś na nią nie stać to może złożyć dodatkowy wniosek o zwolnienie z kosztów.

Jakie są skutki ogłoszenia upadłości w stosunku do konsumenta?

W pierwszej kolejności dochodzi do wyznaczenia osoby syndyka, którego zadanie polega na sporządzeniu listy wierzytelności, likwidacji majątku dłużnika a następnie na przygotowaniu planu spłaty. Wyznaczony sędzia komisarz wydaje decyzję o tym, przez jaki okres konsument będzie dokonywał spłat swoich wierzycieli (maksymalny okres wynosi 3 lata), ile będą wynosić raty takich wpłat i jaka część zadłużenia będzie podlegać umorzeniu po wypełnieniu planu.

Dodać również należy, że w skrajnych przypadkach np. osób w podeszłym wieku, schorowanych, nieposiadających majątku i niemających możliwości podjęcia pracy zarobkowe, sąd poprzez swoją decyzję ma możliwość umorzenia zadłużenia bez konieczności określania planu spłaty wierzycieli.

Jednakże należy jasno podkreślić, że w sytuacji, jeśli osoba posiada jakiś majątek, np. samochód, dom, mieszkanie to musi się liczyć z tym, że zostanie przeprowadzona jego sprzedaż. Jest to cena, jaką konsumenci muszą ponieść za całkowite oddłużenie. Z jednej strony nasz majątek podlega licytacji, ale z drugiej po zakończeniu planu spłaty jesteśmy wolni o zadłużenia. Warto jednak wspomnieć, że przysługuje nam wtedy dodatkowa pomoc odnośnie potrzeb mieszkaniowych. Albowiem z sumy, jaka zostanie uzyskana ze sprzedaży nieruchomości otrzymujemy pieniądze, które powinny wystarczyć na opłacenie najmu za okres od 12 do 24 miesięcy w naszej okolicy. Taki zapis został wprowadzony, aby dłużnik rozpoczął życie z „czystym” rachunkiem i miał gdzie mieszkać.

Jakie osoby najczęściej składają wniosek o upadłość konsumencką?

W głównej mierze są to osoby, które wpadły w tzw. pętlę kredytową. Na samym początku brały jeden kredyt a gdy nie było ich stać na opłacenie rat zaciągały kolejny. W momencie, gdy nie posiadały już wystarczającej zdolności kredytowej najczęściej korzystały z parabanków i zaciągały pożyczki pozabankowe. Schemat popadania w stan zadłużenia jest w przeważającej liczbie przypadków bardzo do siebie podobny.

Oddzielną grupę stanowią tzw. frankowicze. Osoby te zaciągały swoje kredyty we frankach szwajcarskich w okresie około 2007 -2009 r., w momencie, gdy za walutę Helwetów płaciliśmy nieco ponad 2zł. Kiedy kurs franka poszybował raptownie do pułapu 4 zł powstałe zadłużenie ich po prostu przerosło. W ich przypadku niekiedy jest możliwość zawarcia układu z wierzycielami w ten sposób, aby konsument w dalszym ciągu posiadał prawo własności do mieszkania, ustala się znowelizowany plan spłaty, a część zadłużenia podlega umorzeniu. Są to przypadki niezwykle rzadkie, ale występują.

Oprócz tego sporą grupą konsumentów, którzy korzystają z upadłości są osoby stosunkowo młode, które w sposób lekkomyślny zaciągały kredyty na samochód, zagraniczne wycieczki albo elektroniczne gadżety i imprezowe życie.

Z upadłości konsumenckiej korzystają także osoby, które w wyniku choroby, potrzebowały dużych sum pieniędzy na leczenie, koszty rehabilitacji czy przeprowadzenie operacji. Jak wiadomo opieka zdrowotna kosztuje sporo a w szczególności wtedy, kiedy musi korzystać z prywatnych placówek i specjalistów. Ich sprawy to bardzo często dramaty ludzkie a przeprowadzenie upadłości to dla nich nadzieja na normalne życie.