Podatki – czym są, jak je obliczać i kiedy się opłacają w dłuższej perspektywie.

Podatki – czym są, jak je obliczać i kiedy się opłacają w dłuższej perspektywie.

W Polsce przedsiębiorcy muszą wybrać stawkę podatkową w dwóch przedziałach, z których drugi jest wyższy od pierwszego. Stawka wzrasta wraz ze wzrostem łącznej wartości przychodów.

Z tego artykułu dowiesz się:

• Podatek progresywny – jak liczyć?
• Podatek progresywny – definicja. Jak przedstawiają się progi i jak wyliczyć tę daninę?
• Wady i zalety podatków progresywnych
• Podatek progresywny czy liniowy – co wybrać, będąc przedsiębiorcą?
• Podatki progresywne – podsumowanie

„Jak mówi znane powiedzenie, to, że nikt nie wymiera wraz z nadejściem konkretnej daty, nie oznacza, że nikt nie wymrze. Pytanie brzmi: Jak sprawić, by był on jak najniższy, by nas na niego nie było stać? W praktyce oznacza to, że będzie podatek progresywny. W 2021 roku podstawą opodatkowania będą dwa progi, te, które można wybrać w zeznaniu podatkowym online: 17 i 32 procent”.

Ile wynosiłby podatek, gdyby dochód wynosił ponad 85 528 zł? Czy ten próg zostałby utrzymany w kolejnych latach i w jakich sytuacjach byłoby to korzystne dla podatnika, w porównaniu np. z podatkiem liniowym?

Jak działa skuteczny podatek progresywny?

Podatki pojawiają się w życiu z różnych powodów. Płacą je konsumenci, pracodawcy, osoby czerpiące korzyści z wynajmu mieszkania czy inwestorzy, a także podatek VAT. W tej chwili w polskim systemie fiskalnym istnieje wiele dodatkowych podatków, które są stosowane w tym kraju.

W każdym z powyższych przypadków do obliczenia podatku należnego poborcy podatkowemu w danej sprawie stosowane są różne stawki podatkowe i różne metodologie. Dość często oznacza to, że stawka podatku i metodologia wyliczona do zastosowania do należnej kwoty określana jest jako progresywna.

Zgodnie z definicją podatku progresywnego, wzrasta on szybciej niż proporcjonalnie do dochodu. Znamiennym przykładem systemu podatkowego, który był np. podatkiem progresywnym, jest podatek dochodowy od osób fizycznych w Polsce.

Gdy dochód podatnika w danym momencie przekroczy próg podatkowy, dodatkowy dochód ponad kwotę progową będzie opodatkowany wyższą stawką. Podstawa opodatkowania jest porównywana z progami podatkowymi. Przy ustalaniu łącznej kwoty stawek progresywnych ważne są próg i nadwyżka dochodu. Jeżeli dochód podatnika w danym momencie przekroczy wartość jednego z progów, to podatnik ten zostanie objęty najwyższą kwotą podatku progresywnego, a więc opodatkowany stawką wyższą niż podatnik, którego dochód w tym momencie nie przekracza wartości progowej.

Podatek progresywny jest obliczany w kolejnych przedziałach dochodowych poprzez zsumowanie wszystkich podatków od kwoty w przedziałach dochodowych dla wszystkich poziomów dodanych do stawki podatkowej danego przedziału.

Przykładowo, jeśli ktoś w 2020 r. zarobił 80 tys. zł, otrzyma 17 proc. tej kwoty i będzie musiał zapłacić podatek od 5 250 zł. Następnie kwota ta zostanie pomniejszona o 525,12 zł, co daje 13 049 zł.

Mimo że osoba ta uzyskała w ciągu roku dochód w wysokości 100 000 zł, to pierwszy należny podatek obliczany jest od kwoty 85 528 zł, a nadwyżka w wysokości 14 472 zł podlega opodatkowaniu w wysokości 32 proc. Zatem w pierwszym przypadku stawka podatku wynosi 85.528 zł × 17 proc. tj. 14.539,76 zł. W przypadku nadwyżki w wysokości 14.472 zł wolne od podatku jest 32 proc. z tego: 525,12 zł – [525,12 zł x (100 000 zł – 85 528 zł)/41 472 zł] = 341,88.

Podatek liniowy a progresywny

W systemie podatku liniowego wszyscy płacą równą część podatków w zależności od dochodu podatnika. W przeciwieństwie do tego, w progresywnym systemie podatkowym istnieje różnica między udziałem w podatkach płaconym przez podatników o niskich i wysokich dochodach.

W Polsce, przed przekroczeniem progu wolnego od podatku, stawka podatku dochodowego dla podstawowej kategorii podatników wynosi 19 procent, a dla podatku progresywnego 17 i 32 procent. W przypadku podatku progresywnego stawki wynoszą 17 i 32 procent, gdyż podatek liniowy nie posiada progów skali, ale też nie pozwala na liczne ekscesy podatkowe.

Osoby, które zdecydują się być swoimi własnymi księgowymi, mogą zawsze obliczyć stawkę podatku, jaką powinny zapłacić. W przypadku podatku liniowego zawsze obowiązuje ta sama stawka: dziś 19% od dochodu. Podatek liniowy nie pozwoli jednak księgowemu na składanie podatków wspólnie z małżonkiem.

Czy jeśli Twój podatek dochodowy od osób fizycznych przekroczy za bieżący rok kwotę 85 528 zł, a w kolejnym roku możesz skorzystać z ulg lub preferencyjnego rozliczenia podatku, to czy nadal akceptujesz podatek liniowy i planujesz, w jaki sposób go zapłacisz?

Podatek progresywny – jak liczyć?

Wykonaj 3 proste kroki, aby obliczyć podatek progresywny:

• ustalić wysokość kosztów uzyskania przychodów;
• ustalić przychód od początku roku;
• wyliczyć podstawę opodatkowania progresywnym podatkiem dochodowym – czyli odjąć od kwoty przychodu koszty jego uzyskania (inaczej koszty podatkowe);
• wyliczyć dochód do opodatkowania poprzez odjęcie od kwoty dochodu straty z lat ubiegłych czy sumę zapłaconych składek na ubezpieczenie społeczne, o ile nie zostały one ujęte w podatkowej Księdze Przychodów i Rozchodów;
• ustalić podstawę opodatkowania – czyli dochód zaokrąglony do pełnych złotych;
• wyliczyć podatek według odpowiedniej stawki – 17 i 32 proc.;
• odjąć od kwoty podatku należnego fiskusowi kwotę zmniejszającą podatek (wyliczoną z kwoty wolnej od podatku);
• odjąć od podatku sumę zapłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne (7,75 proc. od podstawy), dzięki czemu można ustalić podatek od początku roku;
• odjąć od podatku od początku roku zaliczki zapłacone w poprzednich miesiącach, co pozwala na oszacowanie zaliczki za dany miesiąc bądź kwartał;
• obliczyć kwotę należną do urzędu skarbowego – zaliczka za dany miesiąc lub kwartał zaokrąglana jest do pełnych złotych.

Wady i zalety podatków progresywnych

Czy mamy jakikolwiek wybór z podatkiem progresywnym lub bez niego? Plusy i minusy tego rozwiązania są dość jasne.

• możliwość skorzystania z kredytu podatkowego,
• prawo do preferencyjnego rozliczenia razem ze współmałżonkiem czy jako osoba samotnie wychowująca dziecko,
• prawo do skorzystania z licznych ulg podatkowych (pod warunkiem spełnienia odpowiednich założeń),
• prawo do pomniejszenia osiągniętych przychodów o koszty ich poniesienia,
• prawo do rozliczenia wszystkich przychodów opodatkowanych skalą podatkową w ramach jednego zeznania rocznego,
• prawo do odliczenia składki zdrowotnej,
• prawo do zastosowania kwoty wolnej od podatku,
• prawo do obliczania podatku według niskiej stawki – 17 proc. od kwoty dochodu do 85 528 zł.

Niestety, chociaż opodatkowanie progresywne ma zalety w porównaniu z podatkami regresywnymi, ma też kilka negatywnych skutków, w tym:

• ryzyko wpłaty zaliczki na podatek z góry oraz podatku w wysokości 32% przychodu do wysokości dochpdu
• obowiązek prowadzenia Księgi Przychodów i Rozchodów lub pełnej księgowości przy prowadzeniu działalności gospodarczej.

Co powinien wybrać przedsiębiorca? Czy powinien wybrać system podatku liniowego czy progresywnego?

Aby założyć firmę trzeba mieć twardy orzech do zgryzienia. Jeśli nie jesteś ostrożny, może się okazać, że czeka Cię finansowe lanie. Nieuwzględnienie odpowiedniego rodzaju potrąceń podatkowych będzie oznaczało, że zapłacisz więcej podatków niż planowałeś.

Niezależnie od tego, czy jest to podatek liniowy czy progresywny, podatek liniowy jest często łatwiejszy do sprzedania, ponieważ wiele osób go rozumie. Jest on tym prostszy, im bardziej jest uproszczony.

Jeśli wiesz, że Twoja firma osiąga dochody przekraczające 85 528 zł rocznie, powinieneś rozważyć podatek liniowy, którego stawka uwzględnia jedynie wysokość dochodu, a nie jego wysokość. Podatek liniowy nie czyni Cię częścią cudzego dochodu – sam możesz określić swoją stawkę podatkową, która wynosi 7%.

Podatek liniowy jest bardzo sprawiedliwy, ponieważ to, co płacisz, jest po prostu procentem tego, co zarabiasz, i nie różni się zbytnio. Dzięki temu jest on przewidywalny, ponieważ nie zmienia się w zależności od dochodów.

Jeżeli poza działalnością gospodarczą uzyskujesz dochody opodatkowane według skali, np. z tytułu renty lub emerytury, czy też z tytułu pracy etatowej, to podatek liniowy dla Twojej firmy i jej podatku dochodowego może być właściwą decyzją. Jeśli jednak obojgu domownikom przysługuje ulga na jedną połowę dochodu do opodatkowania, wówczas Ty i Twój małżonek możecie zdecydować się na prowadzenie księgowości w ten sposób.

Podatki progresywne – podsumowanie

W Polsce przed wybuchem wojny w 1939 roku obowiązywała progresywna polityka podatkowa. Próg podatkowy w 2017 r. jest najwyższy i wynosi 32%, podczas gdy próg uprawniający do opodatkowania podatkiem progresywnym w wysokości 17% wynosi zaledwie 85 528 zł. Obecnie obowiązuje progresywny system płatności podatku, który umożliwia odliczenie wielu wydatków, a także zwolnienia z podatku od dochodów i płatności z tytułu zatrudnienia, jak również nieopodatkowane składki na ubezpieczenie zdrowotne.