Co to jest stopa procentowa i jak wpływa na ilość pieniędzy, które trzeba zapłacić za pożyczkę w czasie?
Co to jest stopa procentowa i jak wpływa na ilość pieniędzy, które trzeba zapłacić za pożyczkę w czasie? Od czasu, gdy Rada Polityki Pieniężnej podniosła stopy procentowe w październiku, nastąpiły liczne zmiany w sposobie finansowania kredytów hipotecznych. Te podwyżki i obniżki stóp będą miały różne skutki dla różnych osób i firm w całej gospodarce. Dodatkowo, zrozumienie trendów makroekonomicznych może pomóc nam lepiej zrozumieć, dlaczego te decyzje zostały podjęte.
Uważasz, że temat stóp procentowych powinien dotyczyć tylko osób posiadających kredyt gotówkowy lub planujących już w najbliższym czasie starać się o kredyt hipoteczny? Nie może to być dalsze od prawdy! Każda zmiana stóp procentowych ma natychmiastowy wpływ nie tylko na kredyty hipoteczne, ale także na wszystkie inne czynniki ekonomiczne.
Wskaźniki takie jak inflacja mają bezpośredni wpływ na indywidualne budżety każdego z nas. Pozostała część artykułu obfituje we wskazówki i porady dotyczące świadomego zarządzania finansami, w tym informacje dotyczące pożyczek i decyzji kredytowych.
Grudzień 2022 stopy procentowe w Polsce
Rada Polityki Pieniężnej w Polsce dokonała wielokrotnych obniżek stóp procentowych w 2020 r. jako sposobu na złagodzenie skutków gospodarczych z pandemii koronawirusa. Decyzje w tej sprawie były motywowane obawami o to, jak duży wpływ będą miały te niskie stopy na i tak już borykającą się z problemami gospodarkę.
Mimo że inflacja rosła, Komitet Polityki Pieniężnej (RPP) zdecydował się na podwyżkę stóp procentowych w październiku i ponownie 4 listopada. Trzecia podwyżka miała miejsce 8 grudnia 2021 r.
Komitet Polityki Pieniężnej (RPP) Republiki Czeskiej podniósł stopy procentowe 1 stycznia 2022 roku. Działanie to nastąpiło po trendzie siedmiu podwyżek stóp, w którym stały się one na najwyższym poziomie od siedemnastu lat. W rezultacie miesięczne raty kredytów hipotecznych wzrosły o 600-800 koron czeskich (14-$24).
Czym obecne stopy procentowe różnią się od tych z poprzednich lat?
Wartość stóp procentowych z grudnia 2022 roku wynosi:
Stopa referencyjna wynosi 6,75%, stopa lombardowa 7,25%, stopa depozytowa 6,25%, a stopy dyskontowe weksli obie na poziomie 6,80%.
Jak inflacja wpływa na raty kredytów hipotecznych i gotówkowych.
Członek Rady Polityki Pieniężnej Ludwik Kotecki ostrzegł, że stopy procentowe mogą już nie pójść bardzo w górę, jeśli polska gospodarka spowolni. Doprowadziłoby to do sytuacji stagflacji, czyli sytuacji, w której występują jednocześnie dwa różne stany gospodarcze (spowolnienie i wysoka inflacja).
Jakie jest oprocentowanie?
Stopa procentowa to cena, po której bank pożyczy klientowi pieniądze. Wpływa ona na to, ile klienci muszą zapłacić przy pożyczaniu środków, a także na to, co banki są skłonne zaoferować sobie nawzajem za pożyczki. W praktyce ma ona zastosowanie nie tylko pomiędzy konsumentami a instytucjami finansowymi, ale także w samych instytucjach.
Rola stóp procentowych nie ogranicza się tylko do określenia opłacalności wzięcia kredytu w danym momencie, ale wpływa również na to, czy opóźnienie wniosku może być korzystniejsze. Ekonomiści ustalają stopy procentowe w celu osiągnięcia stabilności polskiej waluty. Inflacja jest więc ważna, ponieważ może spowodować niestabilność tego systemu.
Sformułowanie „inflacja” często kojarzy się z negatywnymi odczuciami, ale powinno być utrzymywane na niskim poziomie, aby jak najlepiej służyło gospodarce. Gdy inflacja zaczyna podnosić ceny ponad to, co było pierwotnie zamierzone, świadczy to o tym, że w obiegu znalazła się nadmierna ilość pieniędzy i możemy nie być w stanie kupić tyle dóbr za daną ilość waluty.
Rada Polityki Pieniężnej dąży do utrzymania średniego poziomu cen poprzez ustalanie stóp procentowych. Jeśli ceny są zbyt wysokie, to stopa jest podnoszona, a jeśli są zbyt niskie, to jest obniżana. Zapobiega to inflacji (wzrostowi cen) lub deflacji (długotrwałemu spadkowi cen).
Efekty zmian stóp procentowych nie są widoczne od razu, a ich utrwalenie zajmuje nawet rok.
Jakie są kluczowe stopy procentowe Narodowego Banku Polskiego?
Do kluczowych stóp procentowych NBP należą:
Stopa referencyjna została ustanowiona w 1998 r. jako punkt odniesienia mający pomóc w stabilizacji rynku międzybankowego. Zapewnia to bankom możliwość zakupu i sprzedaży krótkoterminowych papierów wartościowych w celu utrzymania płynności w sektorze bankowym.
Stopa lombardowa to ustalona od 1992 roku cena, którą banki stosują przy udzielaniu pożyczek pod zastaw papierów wartościowych. Jest to najwyższe oprocentowanie na rynku bankowym i nie powinno być wyższe niż to, które określa stopa lombardowa. Ustawa ta chroni kredytobiorców przed zbyt wysokimi opłatami za kredyty lub pożyczki.
Stopa depozytowa funkcjonuje od 2001 roku i jest ustalana na poziomie niższym niż oprocentowanie lombardowe. Określa ona najniższe możliwe oprocentowanie kredytów dostępne dla banków komercyjnych ze strony Banku Centralnego Polski. Stopa depozytowa zmienia się często pomiędzy dwoma różnymi poziomami; zawsze jednak mieści się w tych granicach, które nazywane są „stopami lombardowymi”.
Od 1989 roku stopa dyskontowa jest ustalana na stałym poziomie przez bank centralny w celu obliczenia ceny, po której banki komercyjne skupują weksle od swoich klientów.
Stopa dyskontowa weksli – stopa procentowa, jaką pobierają banki centralne, gdy przyjmują zdyskontowane weksle od banków komercyjnych. Niewielki rynek weksli w Polsce nie ma istotnego wpływu na politykę pieniężną Narodowego Banku Polskiego.
Jaka jest historia stóp procentowych w Polsce?
Rada Polityki Pieniężnej Narodowego Banku Polskiego podejmuje decyzje o wysokości stóp procentowych w Polsce. Członkowie Rady są powoływani przez Sejm, Senat i Prezydenta co sześć lat.
Kadencja Rady Polityki Pieniężnej została wybrana tak, aby zapewnić stabilność podejmowanych przez nich decyzji i uchronić je przed zmianami politycznymi. Stopy procentowe w dużej mierze zależą od warunków rynkowych, czyli reagują na te wydarzenia i mają konsekwencje ekonomiczne. Poziom poszczególnych stóp procentowych ustalany jest na posiedzeniach Komitetu Polityki Pieniężnej.
Jakie czynniki wpływają na decyzję o zmianie stóp procentowych?
Urzędnicy banku centralnego od dawna skupiają się na kontrolowaniu ilości pieniądza w obiegu. Na przykład poprzez analizowanie tempa wzrostu emisji walut. W latach 90. podejście to zostało zastąpione koncentracją na bezpośrednim osiąganiu celu inflacyjnego bez względu na to, ile pieniędzy jest generalnie tworzonych.
Strategia celu inflacyjnego polega na ustaleniu idealnego poziomu inflacji i dążeniu do niego poprzez okresowe dostosowania polityki. Polska utrzymuje ten cel od 2003 r., przy czym władze mają możliwość odchylenia się o 1 % od wyznaczonego celu.
Realizacja celu inflacyjnego jest uzależniona od dostosowania stóp procentowych do zmian kluczowej stopy NBP. Co wpływa na daną stopę procentową? Podstawowymi czynnikami branymi pod uwagę przy ustalaniu stopy procentowej są: warunki ekonomiczne, oczekiwania inflacyjne oraz ryzyko stabilności finansowej.
– Założenia polityki pieniężnej na najbliższy rok zostaną określone poprzez analizę warunków, celu i instrumentów. Politycy monetarni przedstawią projekt budżetu również parlamentowi, podczas obrad Sejmu w 2018 r.
Prezes Narodowego Banku co roku przedstawia Sejmowi raport o polityce pieniężnej.
– Rada Polityki Pieniężnej opublikowała swój raport o inflacji, który zawiera projekcję przyszłych cen.
Protokoły – sprawozdania Rady Polityki Pieniężnej (publikowane około miesiąca po posiedzeniu)
Polityka pieniężna po posiedzeniach Rady Polityki Pieniężnej.
Rada Polityki Pieniężnej bierze pod uwagę stan finansów publicznych i kurs walutowy.
Kiedy podejmuje się decyzję o podwyższeniu stopy procentowej? W jakich sytuacjach podejmuje się decyzję o obniżeniu stopy procentowej?
Kiedy wzrasta inflacja, ceny również idą w górę. To powoduje, że ludzie są w stanie kupić mniej za każdą wypłatę i ostatecznie zawartość naszych portfeli jest warta mniej z powodu nadmiaru waluty.
Aby przeciwdziałać gwałtownemu wzrostowi cen, członkowie Rady Polityki Pieniężnej podnoszą stopy procentowe. To działanie powoduje, że cena pieniądza wzrasta, a przedsiębiorstwa są wtedy zmuszone do pożyczania po wyższych kosztach niż wcześniej. Banki, które otrzymują te pożyczki, muszą je spłacać drożej ze względu na ten zwiększony popyt na walutę. Ograniczona polityka monetarna jest często stosowana jako próba ustabilizowania cen
Obranie restrykcyjnej ścieżki może być warte walki z inflacją, ale ma swoje wady. Po pierwsze, tego typu polityka obniża poziom konsumpcji i inwestycji – zarówno wśród konsumentów poszukujących kredytów, jak i inwestorów chcących dokonać inwestycji. To sprawia, że pożyczanie jest droższe, przez co te działania stają się ogólnie mniej popularne.
Przedsiębiorcy przedkładają zyski nad pracowników i rozwój firmy, ograniczając wydatki i zwalniając pracowników. Kredyty stały się droższe, więc zaciągnięcie lokaty jest ekonomiczną opcją dla inwestorów. Dodatkowo, społeczeństwo wydaje ogólnie mniej pieniędzy.
Wszystkie te wydarzenia spowodują więc spadek dynamiki PKB. NBP musi jednak najpierw skupić się na stabilizacji waluty, a dopiero później zająć się rozwojem gospodarczym.
W jakich sytuacjach NPB obniża stopy procentowe?
Trwały wzrost średniego poziomu cen, czyli deflacja, jest tak samo szkodliwy dla gospodarki jak ciągły wzrost. Sytuacja ta przynosi korzyści konsumentom, dając im spokój z cenami, ale szkodzi przedsiębiorstwom, ponieważ ludzie stają się niechętni do dokonywania dużych zakupów.
Dług kraju narasta z czasem, co ostatecznie prowadzi do tego, że Rada Polityki Pieniężnej musi obniżyć stopy procentowe, aby utrzymać stabilność cen. To prowadzi nas do scenariusza polityki ekspansywnej.
Ekspansywna polityka pieniężna znana jest również jako polityka niskich stóp procentowych – co przekłada się na wzrost podaży pieniądza. Niskie stopy procentowe sprawiają, że taniej jest pożyczać, co pobudza zarówno inwestycje, jak i konsumpcję.
Przedsiębiorcy są odpowiedzialni za swoje firmy, co prowadzi do tworzenia nowych miejsc pracy i wzrostu dochodu narodowego w czasach recesji. Jest to szczególnie mile widziane, ponieważ większość ludzi wolałaby znaleźć pracę niż cierpieć w okresie spadku gospodarczego.
Obecnie Komitet Polityki Pieniężnej regularnie podnosi stopy procentowe.
Odkąd Rada Polityki Pieniężnej obniżyła stopy procentowe w Polsce jeszcze w maju 2020 roku, miało to pozytywny wpływ na kredytobiorców i kredytodawców. Zrobiono to, aby pomóc złagodzić skutki pandemii koronawirusa i późniejszego spowolnienia gospodarczego. Obniżenie stóp procentowych sprawiło, że pożyczanie stało się tańsze dla tych, którzy mogli z niego skorzystać, a jednocześnie skorzystali na tym pożyczkodawcy, ponieważ otrzymali wyższy zwrot ze swoich inwestycji.
W listopadzie 2021 roku inflacja osiągnęła poziom 10,9%. Oznacza to, że Narodowy Bank Peru (BNP) nie jest w stanie nadążyć za wzrostem cen i będzie musiał wkrótce podnieść stopy procentowe. Eksperci przewidują, że tak się stanie, ponieważ manipulowanie stopami procentowymi jest podstawowym narzędziem używanym przez BNP do kontrolowania inflacji.
Rada Polityki Pieniężnej (RPP) zdecydowała się na kolejną podwyżkę stóp procentowych. Od 2012 roku zrobili to już po raz jedenasty, przy czym pierwsza podwyżka miała miejsce 6 października ubiegłego roku. Uzasadnieniem tej decyzji jest obniżenie celów inflacyjnych w średnim okresie.
Rada Polityki Pieniężnej zecydowała się nie podnosić stóp procentowych w październiku, listopadzie oraz grudniu 2022 roku.
Przed pandemią, od 2015 do 2020 roku, stopa referencyjna wynosiła 1,5%, stopa lombardowa 2,5%, a stopa depozytowa 0,5%. W 2020 roku, po obniżkach w tym okresie, osiągnęły one odpowiednio: 0% (referencyjna), 10% (lombardowa) i 5% (depozytowa). W styczniu 2021 r., po wprowadzeniu w życie na szereg okresów stóp rosnących, począwszy od 2,25%, wzrosły one ponownie, osiągając obecny poziom 2,75% i 1,75%.
Oprocentowanie kredytów osiągnęło już dwukrotność poziomu sprzed pandemii, a wiele osób zastanawia się, kiedy nastąpi kolejna podwyżka stóp.
Większość analityków spodziewa się, że Komitet Polityki Pieniężnej ponownie podniesie stopy procentowe już w grudniu 2022 roku, na kolejnym posiedzeniu. Oznacza to wyższe kredyty i miesięczne płatności dla kredytobiorców.
Od września 2022 roku osoby posiadające kredyty hipoteczne na kwotę 300 tys. dolarów z 20-letnim okresem spłaty będą musiały płacić ratę w wysokości prawie dwukrotnie wyższej niż w czasach pandemii.
Jak zmiany stóp procentowych wpływają na oprocentowanie kredytów gotówkowych i hipotecznych?
Dla kredytobiorców kluczowym pytaniem jest to, jak zmiany stóp procentowych wpływają na ich miesięczne koszty kredytu. Z ich perspektywy najkorzystniejszą sytuacją byłoby obniżenie stóp procentowych przez Radę Polityki Pieniężnej, jednak sprawa komplikuje się, gdy zaciągają kredyt z oprocentowaniem zmiennym.
Ponadto zmienna stopa procentowa stwarza ryzyko wzrostu kosztów kredytu. Dodatkowo wpływa to na stawki WIBOR(R), które określają koszty spłaty kredytu hipotecznego.
W trakcie okresu spłaty można zauważyć różne zmiany w opłatach za kredyt hipoteczny, ponieważ są one uzależnione od zmiennej stopy procentowej. W związku z tym każdy właściciel domu powinien być świadomy decyzji podejmowanych przez Radę Polityki Pieniężnej – organ ten określa, jaki jest rzeczywisty koszt zakupu domu.
Pożyczając pieniądze od banku, należy zdawać sobie sprawę z różnych oferowanych stóp procentowych. Jeśli zaciągasz kredyt ze zmienną stopą procentową, oznacza to, że stała kwota kredytu może się zmieniać w czasie. Dodatkowo należy śledzić wszystkie szczegóły związane z ofertą, takie jak stopa procentowa, prowizja i marża, aby uzyskać dokładny obraz tego, ile faktycznie wydajesz na swój kredyt.
Kiedy zmiana oprocentowania wpływa na wysokość raty kredytu?
Zmiany oprocentowania kredytów następują, gdy Rada Monetarna podejmuje decyzję o obniżeniu lub podwyższeniu stóp rat kredytów.
Oprocentowanie kredytu wynika z zapisów umowy. Stawka WIBOR 3M reguluje, jak ten parametr zmienia się co kwartał. Ma to wpływ na to, ile pieniędzy zaoszczędzisz w czasie i czy Twoje płatności wzrosną czy zmaleją.
Ważne jest, aby zrozumieć, że oprocentowanie każdego kredytu zależy od dwóch czynników: marży kredytu i stopy referencyjnej. Główna stopa procentowa, znana również jako stopa referencyjna, jest tym, co wpływa na oprocentowanie kredytów w polskich złotych (PLN).
WIBOR® (Wholesale Inflation Rate) nie jest oparty na banku i zmienia się regularnie – co trzy miesiące lub co pół roku. Stawka zależy od wielu czynników, w tym od tego, jak Rada Polityki Pieniężnej zdecyduje się zmienić stopy procentowe. Nawet jeśli stopy procentowe pójdą w górę, Twój kredyt nadal będzie amortyzowany według stałej stawki.
Jak kolejna podwyżka stóp procentowych wpłynie na ratę kredytu?
Jakie są praktyczne skutki wzrostu stóp procentowych? O ile więcej będziemy musieli zapłacić za nasz kredyt hipoteczny?
Zakładając, że kwota kredytu wynosi 250 000 PLN , a okres spłaty 15 lat (180 rat), bank pobiera do tego marżę w wysokości 1%. Oprocentowanie tego typu kredytu byłoby obliczane według aktualnej stawki WIBOR 3M, która wynosi 7,59%. Te kryteria są ustalone na stałe.
Możemy zrozumieć, jak wzrost stóp procentowych wpłynie na wysokość raty, rozważając trzy możliwe przypadki.
Oprocentowanie trzymiesięcznego bonu skarbowego (WIBOR) wzrośnie do 7,83%, a ta podwyżka wyniesie 4,57%. Całkowita rata kredytu wyniesie 2.510,45 zł (+109
WIBOR 3M wzrośnie do 8,58%, a rata wzrośnie o 4,47% i wyniesie łącznie 2 622,64 zł (+112,19 zł).
Przy szybko rosnącym oprocentowaniu kredytów, koszty rat stopniowo będą zbierały większe żniwo w domowych budżetach.
Czy banki muszą podnosić stopy procentowe nawet po podwyżce stóp?
Dotychczas większość kredytów w Polsce udzielana była ze zmiennym oprocentowaniem. Jednak w tym roku na rynku pojawia się więcej kredytów hipotecznych ze stałym oprocentowaniem na pięć lub siedem lat. W 2017 roku BNP Paribas wprowadził 10-letni stały kredyt hipoteczny i jest to pierwsza taka oferta na rynku.
Jeśli RPP podniesie stopy procentowe, banki będą chciały podnieść oprocentowanie kredytów. Może się to dziać stopniowo lub w reakcji na konkretne zmiany, np. gdy indeks wzrośnie o określony procent.
Jak można zminimalizować wzrost płatności kredytowych spowodowany rosnącymi stopami procentowymi?
Jeśli ktoś ma pożyczkę ze zmienną stopą procentową, powinien rozważyć zastosowanie się do tych kroków, aby uchronić się przed przyszłymi podwyżkami:
– Przewartościuj marżę – być może wiesz, że banki zazwyczaj ustalają stałą marżę dla kredytów w danym okresie. Takie zabezpieczenie chroni domowe budżety w przypadku wzrostu raty. Warto spróbować renegocjować tę marżę z bankiem, ponieważ jednym z argumentów, które warto wykorzystać podczas negocjacji jest terminowa spłata zadłużenia, długotrwała i udana współpraca czy wzrost wartości nieruchomości.
Rozważając pożyczkę, należy wziąć pod uwagę wiele czynników. Jednym z najważniejszych jest długość okresu, w jakim pożyczka będzie spłacana. Skrócenie terminu zmniejszy koszty w czasie i zwiększy prawdopodobieństwo, że spłacisz swój dług w terminie. Jeśli zostaniesz zatwierdzony do pożyczki krótkoterminowej, pamiętaj, aby przynieść ze sobą zaktualizowaną umowę, aby opłaty mogły zostać zwrócone w całości.
Jeśli dokonasz zbyt dużej wpłaty na kredyt hipoteczny, zmniejszy to tylko ryzyko wzrostu przyszłych płatności kredytu. Oznacza to, że w każdym momencie okresu kredytowania zawsze istnieje możliwość obniżenia całkowitego kosztu kredytu w związku z nadpłatą.
Czy chcesz refinansować swój kredyt? W każdej chwili inny bank może zaoferować lepsze warunki kredytowe. I niezależnie od tego, który bank je oferuje, zawsze możesz ubiegać się o refinansowanie kredytu hipotecznego. Wiąże się to jednak z kosztami związanymi z przeniesieniem kredytu i ponowną weryfikacją Twojej zdolności kredytowej. Ale ogólnie rzecz biorąc, refinansowanie w innym banku prawdopodobnie zwróci się z dywidendą i pozwoli Ci obniżyć miesięczne płatności rat.
RRSO dla oferty kredytu konsolidacyjnego wynosi 11,91%. Okres obowiązywania umowy wynosi 80 miesięcy, a całkowita kwota pieniędzy, jaką można pożyczyć to 150 000 zł. Koszt spłaty tego zadłużenia w równych ratach przez okres 80 miesięcy wyniesie 64 209,46 zł. Tę całkowitą kwotę należy spłacić w całości do 14 grudnia 2022 roku.
Jakie są konsekwencje wzrostu stóp procentowych dla gospodarki danego kraju?
Podnoszenie stóp procentowych i ich obniżanie zdarza się, gdy szereg wskaźników ekonomicznych wskazuje, że gospodarka jest w dobrym stanie. Wskaźniki te mogą obejmować takie rzeczy jak:
– inflacja,
– stopa bezrobocia,
– tempo wzrostu gospodarczego,
– produkcja przemysłowa,
– sprzedaż detaliczna,
Kursy walutowe a wielkość wymiany handlowej.
Narodowy Bank Polski przykłada dużą wagę do kontroli inflacji, która jest priorytetem banku. Polityka pieniężna jest podporządkowana temu celowi i będzie podejmować wszelkie niezbędne kroki – w tym podnoszenie stóp procentowych – w celu obniżenia inflacji.
Wyższe stopy procentowe doprowadzą do spadku popytu na kredyty, ponieważ stają się one droższe. To z kolei spowoduje stopniową deflację – konsumpcja i ceny spadają stopniowo w czasie.
Podwyższenie stóp procentowych przez Narodowy Bank Polski motywuje również osoby fizyczne do poszukiwania wyższych zysków z lokat. Dzięki temu będą mogły zarobić więcej niż dotychczas, gdyż inflacja jest przedmiotem obaw uczestników rynku.